بررسی اثر مدیریتهای مختلف و نیز عوامل اولیه و ثانویه موجد تغییرات کیفیت خاک و آگاهی از روند تغییرات کیفی خاکهای کشاورزی برای تصمیم سازی و اصلاح فرآیندها، ضروری است. در ماده 8 قانون حفاظت خاک، وزارت جهاد کشاورزی موظف شده است تا نسبت به پایش کمی و کیفی خاک کشور با اولویت اراضی زراعی و باغی، در مقاطع زمانی مناسب، به صورت مستمر اقدام و تغییرات کمی و کیفی خاک را به صورت نقشه و آمار ارائه کند.
به منظور ایجاد بانک اطلاعاتی منسجم و پویا از اطلاعات خاک و پیگیری روند تغییرات کیفی خاکهای کشاورزی کشور، برنامه پايش كيفيت خاك های كشاورزي توسط موسسه تحقیقات خاک و آب با همکاری معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در کلیه اراضی کشاورزی زراعی، باغی و آیش (دیم و آبی) از سال 1390 به مرحله اجرا درآمده است. تاکنون دو فاز این برنامه اجرا شده و فاز سوم آن نیز از سال 1402 به مرحله اجرا در خواهد آمد.