کارگاه مقدماتی "بسط و دستیابی به چارچوب مدل بومی اجرائی جامع خاک و آب" به همت موسسه تحقیقات خاک و آب، گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و انجمن علوم خاک ایران چهارشنبه 30 بهمن 1398 برگزار شد.
اهمیت منابع پایه خاک و آب در پایداری تولید، امنیت غذا و سلامت جامعه سبب شده است تا چشم انداز بخش کشاورزی، مديريت جامع حوضه هاي آبخيز و مناطق كشاورزي، روستايي و عشايري را یکی از راهبردهای اصلی افزایش بهره وری تعیین نموده و بر این اساس نقشه جامع علمی کشاورزی، از دستگاه ها و نهادهای علمی پژوهشی کشور ارتقاء و توسعه روش های علمی و فنی مدیریت جامع حوزه های آبخیز و بهره برداری پایدار منابع (5 هدف کلان) را مطالبه نموده است.
خوشبختانه طی سال های اخیر تجربیات متعددی در مناطق مختلف کشور، توسط دستگاه های مختلف در مقیاس مزرعه (Farm level) تا سطح حوضه (Basin level) و در ابعاد شیمیائی- فیزیکی- زیستی، اقتصادی- اجتماعی و نهادی انجام گردیده و در حال توسعه می باشد که بخشی از آن ها عبارتند از:
- زاینده رود از سرچشمه تا مرداب
- برنامه چالش آب و غذا (Challenge Program of Water and Food) در حوزه کرخه
- تلفيق عوامل خاكي- آبی براي نيل به پايداري توليد و ارتقاء بهره وری آب کشاورزی در زیرحوزه هنام- حوزه کرخه در مقیاس مدیریت پذیر (مدیریت مزرعه)
- بهینه سازی مدیریت آبیاری و تعيين محدوده هاي بحراني در شرايط تنش خشكي در اراضي شاليزاري استان گیلان و مدیریت تغذیه خاص مکان دشت فومنات
- مطالعات پژوهشی خاکشناسی تکمیلی، مدیریت آبشوئی، اصلاح خاک و ارتقاء حاصلخیزی طرح 46 هزار هکتاری دشت سیستان
- کشاورزی حفاظتی در اراضی دیم مزارع الگویی منطقه کوهین و انتقال یافته ها به بهره برداران
- تقویت و انسجام سازمانی به منظور مدیریت یکپارچه منابع طبیعی در حوزه حبله رود
از اینرو دستیابی به یک چارچوب بومی اجرائیِ جامع مدیریت خاک و آب که مورد تقاضای اسناد بالادستی کشور است ضروری بوده و تجربیات متعدد فوق زمینه تهیه آن را فراهم آورده است
بدین منظور نشست مشترکی بین موسسه تحقیقات خاک و آب و گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در تاریخ 1398/08/29 برگزار و پس از بحث و تبادل نظر پیرامون موضوع، تصمیمات زیر اتخاذ گردید:
1. انجام پروژه مشترک در راستای تدقیق و بسط دو تجربه با همکاری دانشگاه و موسسه از طریق پایان نامه و رساله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری تا تبدیل شدن به یک مدل بومی، چندرشته ای و اجرائی از نظریه تا عمل
2. برگزاری کارگاه آموزش یک روزه در کوهین و هنام با حضور عوامل مرکز کوهین، مدیرکل اداره خاک، کشاورزان پیشرو کوهین، کشاورزان پیشرو هنام، عوامل پروژه هنام، نماینده سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین، بخشداری کوهین و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری علاقمند به انجام پایان نامه و رساله مرتبط با موضوع
3. هماهنگی های لازم با عوامل نظام های بهره برداری در وزارت جهاد کشاورزی به منظور ارتقاء نظام های بهره برداری و فعال نمودن شرکت های تعاونی مناطق مورد مطالعه و دخیل نمودن آن ها در طرح
4. در نظر گرفتن بحث های میان رشته ای از طریق اضافه نمودن متخصصان اقتصاد کشاورزی و ترویج دانشگاه تهران و متخصصان علوم اجتماعی به تیم تحقیقاتی تا مسائل اقتصادی و اجتماعی نیز حتماً در نظر گرفته شوند
5. برگزاری جلسه با متخصصان ارزیابی اراضی در ارتباط با پتانسیل تولید
6. برگزاری حداقل دو جلسه بین مجریان طرح از موسسه تحقیقات خاک و آب و اساتید دانشگاه تهران برای دستیابی به چارچوب کلان طرح و پروژه های آن
لازم به ذکر است در راستای اجرای بند 6، کارگاه مقدماتی بسط و دستیابی به چارچوب مدل بومی اجرائی جامع خاک و آب چهارشنبه 30 بهمن ماه 1398 در جهت هم افزائی و ایجاد چارچوب کلان با حضور محققان موسسه تحقیقات خاک و آب، گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات حفاظت خاک کوهین، انجمن علوم خاک ایران، معاونت آب و خاک و سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برگزار گردید.
در ابتدا آقای دکتر اسدی رحمانی رئیس محترم موسسه ضمن خیرمقدم به شرکت کنندگان در کارگاه، اهمیت موضوع را برشمرده و پیشنهاد نمودند موضوع فوق و نتایج آن در یکی از نشست های هفدهمین کنگره علوم خاک ارائه گردد. در ادامه پس از انجام پنج سخنرانی، شرکت کنندگان به بحث و تبادل نظر پیرامون چارچوب و نحوه ادامه همکاری پرداختند.